Nghi lễ Then của người Tày
Nghi lễ Then của người Tày là nét văn hóa sinh hoạt tín ngưỡng không thể thiếu trong đời sống của người đồng bào nơi đây. Then là nghi lễ phản ánh tâm tư, tình cảm và mong ước của bao thế hệ người dân Tày về cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Nghi lễ Then hay còn gọi là hát Thiên, là ca khúc xua đuổi ma quỷ đem lại bình an cho nhân dân. Khi người Tày ốm đau, bệnh tật thì ngoài uống thuốc và đi bác sĩ thì gia đình họ sẽ mời thầy về hát Then để chữa bệnh tinh thần cho người bệnh.
Nghi lễ Then đối với người Tày giống như nghi thức tâm linh cao nhất giao lưu giữa con người và thần linh. Then phản ảnh chân thực quan niệm của người Tày về con người, tự nhiên và xã hội.
Các lễ Then thường được bắt đầu bằng việc thầy cúng điều khiển các âm binh từ Mường Đất lên Mường Trời để dâng lễ vật lên thần linh và cầu bình an, chữa bệnh, cầu cho mùa màng tươi tốt. Nghi lễ chính thức bắt đầu khi thầy Then cất tiếng hát và nhảy múa.
Tùy theo mục đích của người làm lễ mà thầy Then sẽ chọn địa điểm và đồ cúng khác nhau. Các đồ vật mà thầy Then thường sử dụng là: kiếm trừ tà, thanh âm dương, chuông,… Thầy then sẽ mặc lễ phục truyền thông và vừa hát tiếng dân tộc, vừa gảy đàn, phất quạt.
Then có tính nghệ thuật gắn liền với các yếu tố tâm linh. Thầy Then là người tác ra lời và giai điệu của các bài nhạc. Ngoài tính nghệ thuật thì các bài hát Then mang đậm yếu tố tâm linh khi gắn với các lễ hội, sự kiện trọng đại trong đời người Tày.
Khác với những di sản văn hóa khác của các đồng bào dân tộc thiểu số bị mai một dần theo thời gian thì nghi lễ Then của người Tày lại có sức sống mạnh mẽ. Sức sống của Then được bảo tồn và lưu truyền di trong gia đình người Tày.
Then có mặt trong đời sống người dân tộc nơi đây bằng tín ngưỡng văn hóa, tâm linh và âm nhạc gắn liền với cuộc sống mỗi người và gắn kết cộng đồng với nhau.
Hát Then hiện nay tập trung chủ yếu ở người đồng bào dân tộc sống ở Đông Bắc và Tây Bắc Việt Nam. Nghi lễ Then được nhà nước công nhận và có các chính sách bảo tồn.
Xem thêm:
- Tranh dân gian Đông Hồ – Nghệ thuật tranh khắc gỗ độc đáo của dân tộc
- Nghi lễ Cấp sắc của người Dao- đánh dấu sự trưởng thành đàn ông
- Lễ Bỏ mả của người Raglai – Khánh Hòa
Trên đây là những chia sẻ về “Nghi lễ Then của người Tày”, hy vọng qua bài viết này các bạn đã hiểu và yêu hơn một nghi lễ truyền thống của dân tộc.
