Dân ca Ví Giặm xứ Nghệ – di sản văn hóa phi vật thể
Dân ca Ví Giặm là lối hát dân gian không cần nhạc được người dẫn xứ Nghệ An – Hà Tĩnh sáng tác trong quá trình sinh hoạt và lao động sản xuất.
Hãy cùng GHD khám phá làn điệu dân ca độc đáo này qua bài viết dưới đây.
Dân ca Ví Giặm còn có tên gọi khác là dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh. Đúng với tên gọi, làn điệu được cộng động người dân 2 khu vùng này sáng tạo và lưu truyền trong quá trình lao động sản xuất với tình yêu quê hương, đất nước, cuộc sống con người,…
Theo thống kê năm 2012 thì Ví Giặm có khoảng 75 nhóm dân ca với khoảng 1500 thành viên. Tiêu biểu có thể kể đến Nhóm Dân ca Ví, Giặm Hồng Sơn, Giặm Ngọc Sơn.
Ví Giặm Nghệ Tĩnh mang lối hát ngẫu hứng, vừa có quy cách lại vừa tự do, có thể hát mà không cần nhạc đệm nhưng vẫn có thang điệu, âm luật, tiết tấu.
Làn điệu dân ca này được xướng theo 3 hình thức chính: hát lẻ, hát đối, hát cuộc.
Những bài hát Ví Giặm có ca từ là những vần thơ cô đọng, súc tích, dễ thuộc, dễ hát. Mỗi bài hát lại kể về một nội dung khác nhau, phản ảnh phong tục tập quán địa phương, tình yêu, con người nơi đây.
Dân ca Ví, Giặm của Nghệ An – Hà Tĩnh còn là nguồn cảm hứng, chất liệu cho các tác phẩm âm nhạc, ca khúc, tuồng hiện đại được trình diễn trên sân khấu, các chiến dịch truyền thông, các sự kiện văn hóa xã hội. Nó rất phổ biến với công chúng và làm phong phú thêm đời sống văn hóa và tinh thần của cộng đồng địa phương.
Làn điệu dân ca này là kết tinh khả năng sáng tạo ca từ, giai điệu của cộng đồng Nghệ An – Hà Tĩnh , đặc biệt là sự đóng góp của các nho sĩ, nho sĩ, danh nhân, học giả. nhà ái quốc.
Với nội dung, ca từ và âm nhạc do họ sáng tác, họ đã đi suốt chặng đường lịch sử của dân tộc. Sức hấp dẫn của dân ca Ví, Giặm nằm ở sự tôn trọng quyền tự do bày tỏ tâm tư, tình cảm qua lời ca, điệu hát và ngôn ngữ địa phương.
Mọi người đều có thể hát Ví với điệu tự do, hoặc Hát với phách mạnh, phách nhẹ hoặc cả hai. Qua cách hát này, họ cũng dễ dàng ứng biến, sáng tạo lời ca mới, góp phần làm cho kho tàng âm nhạc dân gian của Y Kinh thêm phong phú, đa dạng.
Nhận thấy giá trị quan trọng về đời sống văn hóa tinh thần và giá trị lịch sử mà Ví Giặm mang lại, Nhà nước và chính quyền địa phương đã có những giải pháp bảo vệ và mở rộng hình thức hát này ra cộng đồng. Mục tiêu là quảng bá nét đẹp trong văn hóa dân tộc.
Ghi nhận giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa và khoa học của dân ca Ví Giặm ở Nghệ An, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã quyết định đưa dân ca này vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đồng thời nhận bằng được Thủ tướng Chính phủ cho phép lập hồ sơ trình UNESCO xem xét, ghi tên vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại kỳ xét duyệt năm 2014.
Xem thêm:
- Dân ca Sán Chí – văn hóa phi vật thể quốc gia cần được bảo vệ
- Dân ca Cao Lan – linh hồn văn hóa dân tộc người đồng bào thiểu số
- Hát xoan Phú Thọ – Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại
Đây là một trong những làn điệu dân ca phổ biến và ưa chuộng hiện nay, hy vọng qua bài viết các bạn đã có thêm kiến thức về văn hóa của 54 dân tộc Việt Nam.
