Chữ Nôm của người Dao – giá trị văn hóa truyền thống
Chữ Nôm của người Dao là hệ chữ viết riêng biệt, mang đậm nét truyền thống và văn hóa của người Dao (xứ Thanh).
Tuy nhiên do sự phát triển của xã hội thì chữ viết của họ có nguy cơ thất truyền và mai một theo thời gian. Hãy cùng GHD tìm hiểu về loại chữ này và con đường khôi phục giá trị lịch sử và văn hóa này của người dân địa phương.
Chữ Nôm của người Dao là hệ thống các ký tự chữ Hán được phiên âm theo tiếng Dao. Trong cộng đồng người dân tộc Dao hiện nay vẫn lưu truyền một cuốn sách dùng để dạy người chữ Nôm.
Về cơ bản thì cách viết của chữ Nôm Dao giống chữ Hán những được Việt hóa cách phát âm cho hợp với tiếng Dao thường ngày. Quá trình giao lưu văn hóa khiến người Dao đồng thời tiếp nhận nhiều nền văn hóa khác nhau như Nôm Tày, Nôm Việt, Tiếng Hán những Nôm Dao vẫn giữ được bản sắc riêng biệt.
Chữ Nôm của người Dao cũng có sự khác nhau. Sự khác nhau này được thể hiện trong văn chương và giao tiếp hàng ngày. Chữ Nôm trong văn chương có sự bay bổng, thanh thoát và hơi khó để hiểu và ít sử dụng hàng ngày. Chỉ những người biết đọc, biết viết mới sử dụng đến loại chữ này.
Hiện nay, chữ Nôm Dao đang dần bị mai một trước sự thay đổi của thời đại, chỉ còn những bô lão trong làng là am hiểu và thuần thục loại chữ này. Để bảo tồn giá trị văn hóa và lịch sử của cha ông, cộng đồng người Dao đã liên kết lại với nhau, mở lớp dạy chữ miễn phí cho trẻ em đồng bào.
Từ năm 2010 đến nay đã có gần 20 lớp học chữ Nôm Dao được mở ra tại các bản dân tộc Dao thuộc huyện Mộc Châu, Vân Hồ. Mỗi lớp thường có 30 – 60 học sinh theo học.
Xem thêm:
- Nghề làm gốm của người Chăm – Bình Thuận
- Tranh dân gian Đông Hồ – Nghệ thuật tranh khắc gỗ độc đáo của dân tộc
- Nghi lễ Then của người Tày
Chữ Nôm Dao là di sản văn hóa quý giá gắn liền với sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người Dao. Cần khuyến khích những người đang sở hữu di sản quý giá này trong cộng đồng người Dao phát huy truyền dạy những tri thức được lưu giữ trong loại kinh này cho các thế hệ sau, để không bị mai một, đồng thời để con cháu các dân tộc nhóm Tổ khuyến Dao yêu văn hóa, từ năm trở đi, bằng cách nghiên cứu, gìn giữ và bảo tồn văn hóa của tổ tiên mình.
Ngoài ra, chính quyền địa phương, cơ quan bảo tồn di sản văn hóa cần quan tâm, nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản sách cổ của nhân dân. Đồng dao là cơ sở để bảo tồn và phát huy lâu dài di sản này.
Nhận thấy được các giá trị về văn hóa, lịch sử của chữ Nôm của người Dao trong đời sống, văn hóa tinh thần của người đồng bào, Bộ văn hóa Thể thao và Du lịch đã đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
