Hát bả trạo – khúc hát của người miền biển
Khúc hát bả trảo là hình thức diễn xướng dân gian xuất phát từ tín ngưỡng thờ Cá Ông của ngư dân vùng biển được hát theo động tác chèo thuyền. Hãy cùng GHD tìm hiểu về khúc hát độc đáo mang nhiều nét văn hóa đặc sắc của ngư dân này nhé!
Hát bả trạo là hình thức biểu diễn chính trong các nghi lễ của ngư dân. Bả có nghĩa là nắm chắc, trạo có nghĩa là mái chèo. Hát bả trạo là hát theo nhịp cho mái chèo thuyền.
Bả Trạo là làn điệu đặc trưng của người dân miền Nam Trung Bộ, thể hiện sự gắn kết của con người nơi đây.
Để hát bả trạo thì cần có một đội hát gồm nhiều người, mỗi người một công việc khác nhau, phân công nhịp nhàng. Nội dung của câu hát thể hiện mong ước cấu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cầu ngư dân được mùa thu hoạch, thể hiện bản sắc văn hóa của từng vùng miền.
Làn điệu hát này còn thể hiện sự tôn kính, lòng biết ơn của ngư dân với cá Ông, loài cá đã giúp đỡ ngư dân vượt qua tai ương trên biển.
– Đội hát Bả Trạo gồm:
+ Đội tổng (cả thuyền): đứng trước mũi thuyền, người dẫn đầu, hai tay cầm đôi ốc để đánh và hướng dẫn đội từ đầu đến cuối màn biểu diễn
+ Tổng khoang: Đứng trong khoang tàu khi tàu neo đậu, canh chừng, cầm cần câu và gầu đánh xuống nước. Tàu đi đúng hướng.
Trước năm 1975, trang phục của ba vị tướng rất giản dị, chỉ áo dài đen, quần trắng và tất chân.Ngày nay, trang phục cũng có nhiều màu sắc hơn để tạo điểm nhấn cho buổi biểu diễn.
- Ông tướng mũi: áo dài xanh, cổ tay tím, thắt lưng tím, quần tím, đầu đội mão, chân quấn xà cạp, giày vải.
- Ông Tổng: Áo ngắn màu xanh nước biển có cổ màu xanh trắng, thắt lưng màu xanh, quần màu xanh nước biển, chân quấn xà cạp, giày vải, đầu đội nón lá .
- Ông Tướng lái: đội mũ mão, mặc áo dài màu tím nhạt, màu xanh nước biển viền xanh, thắt lưng xanh nước biển, quần tím, chân quấn xà cạp, giày vải. Mặt ba vị tướng được vẽ như trong tuồng. Hiện tại các cháu là nữ tuổi từ 13-15, các cháu mặc quần áo xanh, đầu đội nón lá, thắt lưng xanh, chân đi xà cạp, tay cầm mái chèo 1,2m sơn màu đỏ vàng.
Trong lúc biểu diễn, ông Tướng Mũi đã dùng một cặp ốc sên để điều khiển cả đoàn. Theo hiệu lệnh, những chiếc mè phối hợp nhịp nhàng, những chiếc mè nghiêng mình như một chiếc thuyền chèo và hát khi chúng hát.
– Phiên dịch các loại nhạc cụ gồm: trống, chiêng, kèn, đàn cò, đờn ca.
Xem thêm:
- Nghề dệt chiếu – làng nghề truyền thống lâu đời của người Việt
- Lễ hội Nghinh Ông- lễ hội dành cho ngư dân Sóc Trăng
- Chữ Nôm của người Dao – giá trị văn hóa truyền thống
Với những giá trị trong văn hóa và lịch sử thì Hát bả trạo đã được nhà nước công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia.
