Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ
Năm 2003, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tín ngưỡng này như một lời gợi nhắc về cội nguồn và biết ơn tổ tiên của mình.
Tín ngưỡng này bắt nguồn từ thời đại của các Vua Hùng – người có công sáng lập nên nước Văn Lang. Cũng là mở ra thời đại Hùng Vương trong lịch sử Việt Nam. Thời đại mà cả dân tộc có chung giống nòi “con Rồng cháu Tiên”, cùng chung cội nguồn. Tín ngưỡng này cũng là đạo lý truyền thống trong đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng. Là uống nước nhớ nguồn, là con người có tổ có tông.
Nhân dân trên núi Nghĩa Lĩnh, Phú Thọ đã lập đền thờ để ghi nhớ công lao to lớn của các vua Hùng. Thông thường, vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là ngày giỗ Tổ. Tại trung tâm thờ tự đầu tiên này , tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương dần lan tỏa. Từ đồng bằng lên miền núi, từ miền Bắc đến miền Nam, từ trong nước ra nước ngoài. Và nó có sức sống lâu bền, từ đời này qua đời khác.
Tín ngưỡng thờ cúng mang một ý nghĩa thiêng liêng cao cả hướng về cội nguồn. Cũng là dịp để tri ân những người có công tạo lập nên non sông đất nước thuở ấy. Cũng chính là xây dựng cuộc sống ngày nay cho mỗi người dân. Mọi người thờ cúng Vua Hùng với tâm tình cảm tạ và cầu mong tổ tiên phù hộ cho cuộc sống của con cháu.
Hơn hết, tín ngưỡng thờ cúng này trở thành một biểu tượng của quốc gia. Là sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Đồng thời cũng là sự kết nối cộng đồng hình thành nên tính đại diện sâu sắc về tinh thần đại đoàn kết dân tộc cũng như gắn kết cộng đồng.
Mang trong mình nhiều giá trị và ý nghĩa độc đáo đó, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tại Phú Thọ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Phạm vi của di sản bao gồm:
- Trung tâm thờ cúng Hùng Vương là Đền Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh, thành phố Việt Trì
- Các địa điểm thờ cúng tại các huyện: Phù Ninh, Cẩm Khê, Thanh Sơn, Đoan Hùng, Tam Nông, Yên Lập, Hạ Hòa, Lâm Thao, Thanh Thủy, Thanh Ba, Tân Sơn, thị xã Phú Thọ, thành phố Việt Trì – tỉnh Phú Thọ.
Hiện nay, tín ngưỡng này lan tỏa hầu hết ở các tỉnh Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ với 1417 di tích thờ cúng Hùng Vương và các nhân vật thời Hùng Vương. Người Việt Nam ở nước ngoài cũng lập đền thờ Thánh tổ Hùng Vương.
Xem thêm:
Chính tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã khiến Phú Thọ trở thành tâm điểm du lịch mỗi dịp hành hương về đất Tổ cội nguồn. Cũng chính vì thế mà nhân dân thường nói:
“Dẫu ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba”
